Ban quản lý Khu công nghệ cao TP.HCM cho biết ngày 9-3 sẽ có hội thảo để thẩm định, đánh giá công trình này.
 |
Tiến sĩ Nguyễn Chánh Khê (trái) và cộng sự vận hành thử nghiệm máy phát điện chạy bằng nước - Ảnh: ĐỨC THIỆN |
Đầu năm 2012, TS Nguyễn Chánh Khê - phó giám đốc Trung
tâm nghiên cứu triển khai Khu công nghệ cao TP.HCM - và các cộng sự đã
gây chấn động giới khoa học với việc công bố phát minh chiếc máy phát
điện chạy bằng nước có công suất 2.000W có thể đáp ứng nhu cầu điện năng
cho một hộ gia đình.
Ngay sau khi các phương tiện thông tin đại chúng đăng
tải thông tin, rất nhiều người dân bày tỏ nguyện vọng được mua chiếc máy
về dùng. Trong khi đó với giới khoa học, phát minh này đã trở thành một
vấn đề khoa học gây tranh cãi.
Băn khoăn về tính khả thi
Theo nhiều nhà khoa học, về lý thuyết có thể tách
hydrogen từ nước rồi đốt hydrogen này tạo ra năng lượng. Tuy nhiên, quá
trình này rất khó khăn và phụ thuộc chất xúc tác sử dụng. Tuy nhiên,
chất xúc tác này thường có giá rất cao nên nếu tính bài toán kinh tế thì
không khả thi. PGS.TS Hoàng Dũng - trưởng ban khoa học công nghệ ĐHQG
TP.HCM - cho biết có nhiều ý kiến nghi ngại và nhiều vấn đề cần TS
Nguyễn Chánh Khê trình bày trước các nhà khoa học để làm rõ nguyên lý,
hiệu suất của chiếc máy này bởi rất nhiều nước trên thế giới đã nghiên
cứu ý tưởng này nhưng chưa có kết quả.
Theo ông Trịnh Quang Dũng - chủ tịch Hội đồng tư vấn
năng lượng mới của các nước khu vực sông Mekong, đồng thời là trưởng
phòng công nghệ điện mặt trời Viện Vật lý TP.HCM, những thông tin sơ bộ
về chiếc máy phát điện này cho thấy nó hoạt động trên nguyên tắc giải
phóng khí hydrogen từ nước, sau đó đốt hydrogen tạo thành điện. Ý tưởng
phát điện từ việc tách hydro và cung cấp cho pin nhiên liệu không mới và
rất nhiều nước trên thế giới đã nghiên cứu nhưng chưa nước nào thành
công và mới dừng ở nghiên cứu khoa học. Trên thế giới người ta không nói
phương pháp này sẽ tạo ra năng lượng giá rẻ và bao giờ có thể thương
mại hóa vì chưa tính được bài toán kinh tế.
Nguyên lý này cũng tương tự như pin muối. Tuy vậy, hiệu
suất thu được thấp và phải dùng biến tần để tăng hiệu suất. TS Khê chưa
công bố các thông số kỹ thuật như máy phát công suất 2.000W dùng được
bao lâu, dàn pin có dung lượng bao nhiêu nên rất khó để tính toán hiệu
suất và giá trị kinh tế. Mặt khác, về mặt lý thuyết sản phẩm pin nào
cũng gây ô nhiễm môi trường dù ít hay nhiều. Nếu sử dụng hóa chất để làm
xúc tác thì chắc chắn có độc hại. Nếu công trình này là phát minh lớn,
TS Khê nên công bố ra thế giới và nếu có hiệu quả kinh tế thì sáng chế
này có thể thu về nhiều triệu USD. Cũng theo ông Dũng, từ ý tưởng khoa
học đến thực tế rất xa vời và việc tạo ra máy phát với hiệu suất lớn để
làm ra điện cũng là một thách thức.
 |
TS Khê giới thiệu máy phát điện chạy bằng nước sáng 14-1 tại Trung
tâm nghiên cứu triển khai Khu công nghệ cao TP.HCM - Ảnh: Đức Thiện |
Cần chất xúc tác
Sẽ thẩm định
TS Lê Hoài Quốc, trưởng ban quản lý Khu công nghệ cao
(KCNC), cho biết ngày 3-2-2012, ban quản lý KCNC đã đề nghị Trung tâm
nghiên cứu triển khai KCNC yêu cầu TS Khê báo cáo cụ thể, đưa ra minh
chứng về công trình này bởi việc phát ngôn công bố không tuân theo quy
chế của KCNC, báo cáo này sẽ là cơ sở để ban quản lý có giải pháp xử lý,
nếu thực thi sẽ hỗ trợ mạnh mẽ và ngược lại sẽ xử lý nghiêm túc. Bên
cạnh đó, Ban quản lý KCNC cũng đã đặt hàng TS Khê một máy phát điện chạy
bằng nước có công suất 2-5 kW để sử dụng thử nghiệm và đánh giá kết
quả. Tuy nhiên, đến nay ban quản lý vẫn chưa nhận được trả lời từ TS Khê
và Trung tâm nghiên cứu triển khai KCNC.
Cũng theo TS Lê Hoài Quốc, vào ngày 9-3 sẽ có một hội
thảo tại Trung tâm nghiên cứu triển khai KCNC với sự tham gia của Bộ
Khoa học - công nghệ, KCNC, ĐHQG TP.HCM để đánh giá thẩm định công trình
này. |
Theo phân tích của TS Giáp Văn Dương
từ Singapore gửi về cho Khu công nghệ cao, điểm quan trọng nhất trong
sáng chế “Máy phát điện chạy bằng nước” của TS Nguyễn Chánh Khê là hóa
chất sử dụng trong phản ứng phân hủy nước, khi thì được mô tả là chất
“phụ gia xúc tác”, khi lại là “chất khử nano”, khi là chất xúc tác nano,
có vai trò khử nước thành hydro. Vậy đó là chất khử hay chất xúc tác?
Với phản ứng phân hủy nước, xét về mặt nhiệt động học
là không thể tự xảy ra ở điều kiện thông thường. Do đó, bắt buộc phải
dùng năng lượng bên ngoài để “cưỡng bức” cho xảy ra. Tuy nhiên, hình
chụp hệ thống chiếc máy của TS Nguyễn Chánh Khê cho thấy hệ thống này
không dùng bất cứ dạng năng lượng thường thấy nào như điện năng, nhiệt
năng. Vậy khả năng còn lại là quang năng. Để sử dụng được quang năng,
các bình chứa thường làm bằng thủy tinh, pyrex hoặc thạch anh... và
trong suốt để tăng độ truyền ánh sáng. Nhưng các bình nhựa của hệ thống
do TS Nguyễn Chánh Khê sáng chế là bình nhựa có màu xanh tím, có tác
dụng như bộ lọc sắc, gây cản trở ánh sáng rất lớn. Vậy nếu chất xúc tác
TS Nguyễn Chánh Khê sử dụng là chất xúc tác quang, việc sử dụng bình
nhựa như vậy là không khoa học.
Với chỉ một chút ánh sáng còn lại có thể truyền qua
thành bình nhựa, chất xúc tác này có thể làm cho “bình nước sôi sục” cho
thấy nếu đúng hóa chất được sử dụng là chất xúc tác, đây là một chất
xúc tác cực mạnh, chưa từng biết. Một chất xúc tác như vậy quả là một
“viên đá thần” và là giấc mơ của nhân loại. Ngoài ra, một trong những
vấn đề làm đau đầu người làm nghiên cứu về xúc tác là “ngộ độc xúc tác”,
tức là xúc tác bị mất hoạt tính do bị các chất bẩn hoặc chính sản phẩm
của phản ứng hấp phụ lên bề mặt xúc tác. Trong trường hợp này, việc dùng
nước bẩn, nước muối làm nguyên liệu như tuyên bố của TS Nguyễn Chánh
Khê sẽ làm ngộ độc xúc tác nhanh chóng.
Những lập luận này cho thấy hóa chất mà TS Nguyễn Chánh
Khê sử dụng không thể là chất xúc tác được. Khả năng duy nhất còn lại:
hóa chất được sử dụng là một chất khử, có khả năng phản ứng trực tiếp
với nước để tạo khí hydro. Vậy hóa chất mà TS Nguyễn Chánh Khê sử dụng
là gì? Điều này chỉ có TS Khê và cộng sự biết vì không được công khai đề
cập trong bất kỳ bài báo nào. Tuy nhiên, việc dùng một hóa chất phản
ứng trực tiếp với nước thường sẽ có chi phí khá đắt, chứ không thể “chỉ
cần một chi phí nhỏ hơn 1.000 đồng” như TS Khê công bố.